Thursday, November 24, 2016

મને લાગે છે કયાંક કઈ ભુલ થઈ રહી છે, મારી સમજ ફેર હોય તો મને માફ કરજોઃ સફદર નાગોરી

તા 13મી નવેમ્બર અમદાવાદ સાબરમતી સેન્ટ્રલ જેલમાં નવજીવન ટ્રસ્ટ દ્વારા ગાંધી વિચાર પરિક્ષાનું આયોજન કરવામાં આવ્યુ હતું, જેમાં 363 કેદીઓએ પરિક્ષા આપી હતી, પરિક્ષાના એક મહિના પહેલા કેદીઓને ગાંધી વિચારનું અલગ અલગ સાહિત્ય પુરૂ પાડવામાં આવ્યુ હતું, પરિક્ષા બાદ હું એક કામઅર્થે સાબરમતી જેલ ગયો હતો, જેલ સુપ્રીટેન્ડન્ટ સુનીલ જોશીએ કહ્યુ તમારા માટે એક કેદી પત્ર છોડી ગયો છે, તેમણે પોતાના મદદનીશને બોલાવી મારા માટે કેદીએ છોડેલો પત્ર મંગાવ્યો, પત્ર આવતા હું પણ વાંચવા લાગ્યો બે પાનાનો હિન્દીમાં લખેલો પત્ર હતો, એકદમ મરોડદાર અક્ષર હતા, ભાષામાં પણ સૌમ્યતા હતી, છતાં તેને જે કહેવુ હતું તે એકદમ સ્પષ્ટ હતું.

પત્ર વાંચતા વાંચતા મારી નજર સુનીલ જોષી તરફ ગઈ, તે મારી સામે જોઈ હસી રહ્યા હતા,કારણ તેમને પત્ર કોનો હતો, અને તેમાં શુ લખ્યુ હતું, તેની ખબર હતી, હું ધ્યાનથી પત્ર વાંચી ગયો, અને વિચારમાં પડી ગયો,  સાબરમતી સેન્ટ્રલ જેલની 200 ખોલી નામે ઓળખાતી બેરેકમાંથી સફદર નાગોરીએ પત્ર લખ્યો હતો, સફદર ઉપર 2008માં અમદાવાદમાં થયેલા સીરીયલ બોમ્બ ધડાકા કરવાનો આરોપ છે, તે ઈન્ડીયા ઈસ્લામીક મુવમેન્ટનો વડો પણ રહી ચુકયો છે. ત્યાર બાદ સાબરમતી સેન્ટ્રલ જેલમાંથી સુરંગ ખોદી ભાગી જવાની યોજનાને પણ અંજામ આપ્યો હતો, જો કે તે પહેલા સુરંગ પકડાઈ ગઈ, ત્યાર બાદ સફદર અને તેના સાથીઓને કડક પહેરા હેઠળ રાખવામાં આવે છે. નવજીવન ટ્રસ્ટ દ્વારા લેવાઈ રહેલી ગાંધી વિચાર પરિક્ષામાં 200 ખોલીના કેદીઓએ પણ ભાગ લીધો હતો. જેમાં સફદર પણ એક હતો.

સફદર નાગોરીએ ગાંધીની સંક્ષીપ્ત આત્મકથાની પરિક્ષા આપી હતી. તેણે ધ્યાનથી આત્મકથા વાંચી હતી, તેણે પરિક્ષા બાદ લખેલો પત્ર મારા હાથમાં હતો, તેમાં તેણે વિગતવાર પાના નંબર સાથે લખ્યુ હતું કે ગાંધીની સંક્ષીપ્ત આત્મકથામાં એડીટીંગની ભુલો રહેલી છે, વાત અધુરી છુટી જાય છે અને સંદર્ભ ખબર પડતી નથી, ગાંધીજીએ  સાથે રહેલા અન્ય વ્યકિતઓની વાત અસ્પષ્ટ રહી જાય છે. સાથે પ્રુફ રીડીગની પણ ભુલો છે, તેણે એક એક પાના નંબર સાથે પુરી વિગત તેમાં લખી હતી. પત્ર વાંચી મને આશ્ચર્ય થયુ કારણ ત્યારે મારી પાસે તેનો કોઈ જવાબ ન્હોતા, સાચુ પુછો તો મેં પણ આત્મકથા આટલી બારીકાઈથી વાંચી નથી, હું ત્યાંથી પાછો આવ્યો અને નવજીવનના ટ્રસ્ટી વિવેક દેસાઈને પત્ર બતાવ્યો, તેમણે પત્ર વાંચી કહ્યુ સફદરની વાત સાચી છે, આપણે નવી આવૃત્તીમાં તેણે લખેલા મુદ્દાઓ તપાસી તેમાં સુધારો કરી જઈશુ.

જેલમાં પરિક્ષા લેવાની વાત થઈ ત્યારે અને પરિક્ષાના દિવસે પણ અધિકારીઓનો એક મોટો વર્ગ એવુ માનતો હતો કે ગાંધી વિચારની પરિક્ષાનો કોઈ અર્થ નથી, આ લોકો(કેદી) કયારેય સુધરવાના નથી, પણ આ પહેલા પણ કેટલાંક કેદીઓ આત્મકથા લઈ સુનીલ જોશી પાસે આવ્યા હતા, અને કહ્યુ  હતું કે ગાંધી તો વર્ણ વ્યવસ્થામાં માનતા હતા. આમ કેદીઓ માત્ર પરિક્ષા આપવા માટે નહીં પણ ગાંધીની સમજવા માટે આત્મકથા વાંચી હતી. સાબરમતી સેન્ટ્રલ જેલના કેદીઓ માટે આ ઉપરાંત અન્ય પ્રવૃત્તીઓ કરતા સુપ્રીટેન્ડન્ટ સુનીલ જોશી કહે છે, બધા જ કેદીઓ સુધરી જશે તેવી અપેક્ષા પણ નથી, પરંતુ એકાદ કેદીના જીવનમાં પણ કઈક સારૂ થાય તો પણ ઘણુ છુ, આ ઉપરાંત તેઓ કહે છે કે કેદીઓ જેલમાં વાંચે અને લખે તેના કરતા ઉત્તમ શુ હોઈ શકે. ?

સંક્ષીપ્ત આત્મકથાની હમણાં સુધી લાખો નકલ છપાઈ અને વંચાઈ છે, પણ તેમં રહેલા ક્ષતીઓ તરફ કોઈનું ધ્યાન ગયુ નહી, અથવા કોઈએ ધ્યાન દોર્યુ નહીં, પણ જેના માથા ઉપર આતંકવાદીનો થપ્પો લાગે છે તેવા સફદર નાગોરી લખેલો પત્ર પણ નવજીવનમાં ગાંધી વિચારમાં આપેલુ તેનું યોગદાન ગણી શકાય.પત્રના અંતમાં તેણે લખ્યુ મને જે ભુલો લાગી તે તરફ સહજ રીતે લખાયેલો પત્ર છે, મારી સમજ ફેર પણ હોઈ શકે, પણ તેવુ હોય તો મને માફ કરશો.

Sunday, November 20, 2016

સાહેબ ખોટુ બોલીશ નહીં પણ મેં બે ખુન કર્યા છે.

તા 13 નવેમ્બર 2016 સવારના સાડા આઠ વાગ્યા હતા, હું અને નવજીવન ટ્રસ્ટના મેનેજીંગ ટ્રસ્ટી વિવેક દેસાઈ સાબરમતી સેન્ટ્રલ જેલના અંદરના મુખ્ય દરવાજા સુધી મારી ર્સ્કોપીયો કારમાં દાખલ થયા, જો કે તે પહેલા મુખ્ય દરવાજા ઉપર રહેલા એસઆરપી જવાનો કારને પુરી રીતે તપાસી અમને અંદર જવાની મંજુરી આપી હતી.જેલના અંદરના મુખ્ય દરવાજા ઉપર ઉપર જતા સિનિયર જેલર તરલ બહાર આવ્યા, અગાઉથી વાત થયા પ્રમાણે ર્સ્કોપીયો કારમાં રહેલી ગાંધી પરિક્ષાની સામગ્રી ઉતારવા માટે કેટલાંક કેદીઓ અમારી મદદે આવવાના હતા, પણ જેલર તરલને ખચોખચ ભરેલી કાર જોઈ કહ્યુ આટલુ બધુ સાહિત્ય અલગ અલગ બેરેક સુધી લઈ જવુ મુશ્કેલ બનશે, તમે એક કામ કરો કારની જેલની અંદર સુધી લઈ આવો.

તેમણે જેલના સ્ટાફને જરૂરી સુચના આપી અને વિવેક દેસાઈને કારમાંથી ઉતરી જેલર તરલ પોતાની સાથે જેલમાં લઈ ગયા, હું કાર સાથે જેલની અંદર સુધી જવાના ગેટ નંબર-3 ઉપર પહોંચ્યો, અગાઉથી સુચના હોવા છતાં ફરજ ઉપરના સશસ્ત્ર જવાને તેની પાસે રહેલા વોકીટોકી ઉપર જેલ કંટ્રોલરૂમને તેમના ગેટ ઉપર આવેલી મારીને પ્રવેશ આપવા અંગે મંજુરી માંગી, એક જ સેંકડમાં  મંજુરી આપતો વળતો જવાબ વોકીટોકી ઉપર આવી ગયો, સશસ્ત્ર જવાને મને કારમાંથી નીચે ઉતરી જવાની વિનંતી કરી, તે મારી પાસે આવ્યો, તેણે મને પગથી માથા હાથનો સ્પર્શ કરી ઝડતી લીધી, તેણે મારા ખીસ્સામાં રહેલુ પર્સ અને મોબાઈલ ફોન ગેટની બહાર જમા કરાવી દેવાની સુચના આપી કારણ જેલમાં રોકડ રૂપિયા લઈ જવા ઉપર પણ પ્રતિબંધ છે. મેં પર્સ અને ફોન જમા કરાવી દીધો.

જયારે મારી ઝડતી ચાલી રહી હતી, ત્યારે બે જવાનો મારી કારની બારીક તપાસ કરી રહ્યા હતા, ડેસબોર્ડ ખોલી, ડેકી જોઈ કારની નીચે અને ઉપર પણ તપાસ કરી કોઈ પણ નાની બાબતમાં પણ મારી કારમાં રહી જાય નહીં તેની તકેદારી લીધી, કારની અંદર સ્ટોરીયો સીસ્ટમમાં રહેલી ફિલ્મના ગીતોની સીડી પણ તેમણે કાઢી લીધી,કાર  અને મને ચેક કર્યા પછી ફરી વખત વોકીટોકી ઉપર આખી પ્રક્રિયા પુરી થયા હોવાની જાણકારી આપી, જેલની ત્રીસ ફુટ ઉંચી દિવાલની વચ્ચે રહેલા લોંખડી ગેટ નંબર-3ને ખોલવામાં આવ્યો, મેં કાર ગેટમાં દાખલ કરી પણ અંદર જતા વીસ ફુટ પછી અંદર બીજો દરવાજો હતો, જે હજી બંધ હતો. હું ગેટમાં દાખલ થયો તેની સાથે બહારનો દરવાજો બંધ થયો એટલે હું બે બંધ દરવાજા વચ્ચે હતો, મારી સાથે એક જવાન કારની બહાર ઉભો હતો, તેણે વોકીટોકી ઉપર અંદર જાણ કરી, તેની સાથે અંદરનો લોંખડી દરવાજો ખુલ્યો કાર દાખલ થતાં અંદર રહેલા જવાને મને કાર સાઈડમાં ઉભી રખાવી, તે પહેલા તેણે અંદરનો દરવાજો લોક કર્યો.

મારી નજર સામે ત્રીજો દરવાજો પણ હતો, જો કે તે પહેલા અંદરના ગેટ ઉપર રહેલા જવાને પણ બહાર જે પ્રક્રિયા થઈ તે તમામ તેણે પણ કરી અને અંદરનો ગેટ ખોલી મને કયાં જવાનું તેની સુચના આપી, મારી રાહ જોતા વિવેક દેસાઈ અને જેલના વેલ્ફેર ઓફિસર ડાભી ત્યાં ઉભા હતા, ડાભી જેલ અધિકારી હોવાને કારણે જેલના આંતરીક રસ્તાઓથી માહિતગાર હતા, તેમણે મને કયાં જવાની સુચના આપી, જેલમાં રવિવારનો માહોલ હતો, કેટલાંક કેદીઓ જેલ પોલીસ સાથે વોલીબોલ રમી રહ્યા હતા, તો કોઈ ખુલ્લા મેદાનની લોન ઉપર બેસી ચેસ રમી રહ્યા હતા. કેટલાંક જેલની અંદર સુધી આવેલી કાર જોઈ કૌતુકભરી નજરે જોઈ રહ્યા હતા, ક્રાઈમ રીપોર્ટીંગ કરતો હોવાને કારણે કેદીઓના કેટલાંક  પરિચીત ચહેરાઓ પણ મળી ગયા, તેમના ચહેરા ઉપર મને જોઈ આનંદ થયો હોવાનું સમજી શકાતુ હતું.

જયા જયા ગાંધી વિચારની પરિક્ષાઓ લેવાની હતી ત્યાં ત્યાં હું વિવેક અને ડાભી નક્કી થયા પ્રમાણે નવી જેલ અને જુની જેલમાંની બેરેકમાં પરિક્ષાનું સાહિત્ય ઉતારી રહ્યા હતા, જેલના આંતરિક રસ્તાઓ ઉપર ચોકીઓ આવતી હતી, જયાંથી અમારી કાર પસાર થાય તે તમામ ચોકીના જવાનો વોકીટોકી ઉપર અમારી કાર તેમની ચોકીમાંથી પસાર થઈ હોવાની જાણકારી કંટ્રોલરૂમને આપતા હતા, તમામ બેરેકમાં પરિક્ષાનું સાહિત્ય ઉતારી એક મોટા ખુલ્લા મેદાનમાં અમે આવ્યા જયાં પણ ગાંધીબાપુ વિષય  ઉપર પરિક્ષા થવાની હતી. પરિક્ષા આપનાર કેદીઓ આવી ગોઠવાઈ રહ્યા હતા. પરિક્ષા શરૂ થાય તે પહેલા કેટલાંક કેદીઓ છેલ્લી ઘડી સુધી તૈયારી કરતા હોય તેમ ગાંધી સાહિત્ય અને આત્મકથા વાંચી રહ્યા હતા.

પરિક્ષા શરૂ થઈ ત્યારે જેલ સુપ્રીટેન્ડન્ટ સુનીલ જોષી પણ ત્યાં આવી પહોંચ્યો, તેમના ચહેરા ઉપર ગાંધી પરિક્ષા આપતા કેદીઓને જોઈ કઈક જુદો જ આનંદ થઈ રહ્યો હોય તેવુ લાગી રહ્યુ હતું, કેટલાંક કેદીઓને પરિક્ષામાં ગેરહાજરી જઈ તેમણે ત્યાં હાજર જેલર સામે નારાજગી બતાડતા જેલરે તરત વોકીટોકી ઉપર સંબંધીત બેરેકમાં રહેલા પરિક્ષાર્થીને પરિક્ષા સ્થળે મોકલી આપવા સુચના આપી, હું વિવેક અને સુનીલ જોષી વાતો કરી રહ્યા હતા, ત્યાં એક આશરે પચાસ વર્ષનો કેદી જેના વાળ મોટા હતા, વઘી ગયેલી દાઢી હતી, તે પરિક્ષા આપી ઉભો થઈ પોતાની બેરેક તરફ જઈ રહ્યો હતો. સુનીલ જોષીએ તે જતા જોઈ બોલાવ્યો.. અરે અહિયા આવ.. પેલા કેદીના ચહેરા ઉપર એકદમ ડર દોડી આવ્યો, સામાન્ય રીતે સુપ્રીટેન્ડન્ટ બોલાવે તો કેદીને ડર લાગતો હોય છે.,

તે નજીક આવ્યો બે હાથ જોડી નમસ્તે કરતા કહ્યુ જી સર.. સુનીલ જોષીએ પુછયુ કયા નામ હે આપકા , કેદીએ કહ્યુ નટવરસિંહ ડાભી, હજી તેણે હાથ જોડેલા હતા, જોષીએ કહ્યુ પહેલા હાથ નીચે કરો. સુનીલ જોષીની આ સુચનાને કારણે કેદી ડાભી થોડો રીલેકક્ષ થયો. જોષીએ પુછયુ કેવી લાગી, પરિક્ષા. ડાભીએ અમારી તરફ એક નજર કરી લીધી કારણ અમે તેના માટે અજાણ્યા હતા.ડાભી જવાબ આપતા કહ્યુ સારી હતી મેં વાંચ્યુ હતું તે બધુ જ મને આવડયુ.. જોષીએ ચહેરા ઉપર સ્મીત લાવતા પુછયુ કેટલાંક માર્ક આવશે. આ પ્રશ્ન સાંભળી ડાભીના ચહેરા ઉપર વિમાસણ દોડી આવી, જોષી સમજી ગયા. તેમણે પ્રશ્નને જુદી રીતે પુછયો, ગાંધીને વાંચ્યા પછી શુ લાગે છે. ડાભીએ એક ક્ષણ વિચાર કરીને કહ્યુ સાહેબ એક દિવસમાં તો મારાથી ગાંધી બાપુ નહી થવાય, પણ મારા જીવનમાં ગાંધી ચોક્કસ કામ કરશે.

જોષીને સારૂ લાગ્યુ તેવુ તેમનો ચહેરો કહી રહ્યો હતો, તેમણે પુછયુ પણ આજના  દિવસે ગાંધીએ તારા જીવનમાં કરેલુ પહેલુ કામ કહેવુ હોય તો શુ કહીશ.. તેણે કઈ પણ વિચાર કર્યા વગર કહ્યુ સાહેબ સાચુ બોલવુ ખુબ અઘરૂ કામ હોય છે. હું તે કરીશ, પછી મારે કોઈ પણ કિમંત ચુકવવી પડે તો પણ સાચુ જ બોલીશ, જોષી હજી આખી વાતને સ્પષ્ટ કરવા માગતો હોય તેમ પુછયુ કોઈ પણ કિમંતે સાચુ બોલીશ, તો આજે શુ સાચુ બોલીશ તે કહે. સુ્પ્રીટેન્ડન્ટના સવાલ સાંભળી કેદી નટવરસિંહ ડાભીમાં પણ જાણે આત્મવિશ્વાસ આવી ગયો તેમ કહ્યુ સાહેબ મેં ખુન કર્યા છે. તે બે ખુન કર્યા હોવાની વાત અત્યંત સહજ રીતે બોલી ગયો, તે પણ ખબર હતી કે તે એક પોલીસ અધિકારી સામે પોતાનો ગુનો કબુલી રહ્યો હતો. જોષી અને અમે  તેને જોઈ રહ્યા. જોષીએ તેને બેરેકમાં જવાનો ઈશારો કર્યો, તે ફરી નમસ્તે કરી ત્યાંથી નિકળ્યો.

અમે ત્રણે એકબીજા સામે જોવા લાગ્યા, અમે ત્રણે એક જ લાગણી અનુભવી રહ્યા હતા, પણ તેની માટે શબ્દ જ ન્હોતો, એક પોતડી પહેનાર માણસ(ગાંધી) પોતાના મૃત્યુ પછી કોઈના  જીવનમાં આવુ કામ કરી શકે તે એક ચમત્કાર કરતા ઓછુ ન્હોતુ. ગાંધીજી સ્થાપિત નવજીવન ટ્રસ્ટનો મુખ્ય ધ્યેય ગાંધીને લોકો સુધી પહોંચાડવાનો હતો, મને લાગ્યુ કે બહારની દુનિયામાં ગાંધી નિષ્ફળ નિવડયો હોય, પણ સાબરમતી સેન્ટ્રલ જેલની તોંતીંગ દિવાલ પાછળ જયાં એક વખતે ખુદ બાપુ પણ કારાવાસ ભોગવી ગયા હતા, ત્યાં હજી ગાંધી મર્યો નથી, પરિક્ષા પુરી કરી હું ફરી વખત ગેટ નંબર-3માંથી બહાર નિકળી રહ્યો હતો, ત્યારે પોલીસ જવાન મારી ખાલી કાર નિયમ પ્રમાણે તપાસી રહ્યો હતો. ત્યારે પણ મારા કાન ઉપર કેદી નટવરસિંહ ડાભીના શબ્દો હતા કે એક દિવસમાં તો ગાંધી થવાશે નહીં, પણ રોજ ગાંધી થવાનો પ્રયત્ન જરૂર કરીશ

Saturday, November 12, 2016

અજાણ્યા ચહેરો કોનો હતો ?


તમારા જેવા સામાન્ય માણસો જેની આંખો સાબૂત છે તે કાન કરતાં આંખનો ઉપયોગ માણસને પહેલી નજરે ઓળખવા માટે વધુ કરે. સાહજિક છે જો તમારી આંખ સારી હોય તો તમે પહેલીવાર કોઈ માણસને મળો તો તેનાથી જ ઓળખો. જે માણસને પહેલીવાર મળો, એનો ચહેરો જુવો અને પછી મનોમન નોંધી લો કે આ ફલાણી વ્યક્તિ છે અને આનું નામ આ કે તે છે. અને તે

વ્યક્તિ ફરી ભીડમાં પણ મળે ત્યારે આંખથી જ ઓળખી કાઢો કારણ કે એની છબી તમારા મગજમાં સ્ટોર થઈ છે.પણ બન્ને પક્ષે આંખ હોય તો ય તમે કોઈ વ્યક્તિને મળો અને એનો ચહેરો જ જોઈ ન શકો તો? કેટલાંક મિત્રો સાથે અમે ઓમાન દેશમાં સલાલા નામની જગ્યાએ ફરવા ગયા હતા. જે અમારાં ઓમાનના રહેઠાણ સુરનામના શહેરથી એક હજાર કિલોમીટર દૂર છે.ત્યાંના અમારા રોકાણ દરમિયાન એક મિત્રના મિત્રના મોટાભાઈ સાથે મળવાનું ગોઠવાયું હતું. મિત્ર ઓમાન આવ્યા ત્યારથી તેમના સંપર્કમાં હતા. અને સલાલા ફરવા આવો તો ચોક્કસ મળજો તેવું કહ્યું હતું. અમારા હોટલ અપાર્ટમેન્ટથી નજીકના મોલમાં અમેમળવાનું ગોઠવ્યું જેથી શોપિંગ અને ડિનરની સાથે મળી પણ લેવાય. આ મિત્રના મિત્રને મળવા અમે બધાં બહુ ઉત્સુક હતા. કારણ કે તેઓ અહીં દસેક વર્ષથી રહેતા હતા. વળી એમણે અહીં આવીનેએમનો ધર્મ બદલ્યો હતો. એમના અનુભવો જાણવા અમે વીસેક જણ એમની રાહ જોઈ રહ્યાં હતા.

પેલા મિત્ર સાથે એમની પત્ની અને બે દીકરીઓને પણ મળવા માટે લાવ્યા હતા. અમે બધાં મળ્યાં. તેમની પત્ની એ અમારાં સ્ત્રી વર્ગનું સ્વાગત કરવા અમને અહીંની પ્રણાલી મુજબ ભેંટ્યા. એમની દીકરીઓ સાથે પણ ઓળખાણ કરાવી. પછી ઘણી નિખાલસ વાતો થઈ. જાણે અમે વર્ષોથી એકબીજાને જાણતા હોયએ! આમે ય સ્ત્રીઓની એ ખાસિયત હોય છે પારકાને પોતાના કરી લેવાની! મોટી દીકરી દસ ધોરણ સુધી અહીં ભણી અને પછી એના લગ્ન કરી દીધાં છે. નાની હજુ આ વર્ષે દસમાં ધોરણમાં છે. એટલે એકાદ

બે વર્ષમાં એના પણ લગ્ન કરી દેશે. એ બન્ને દુબળી પાતળી છોકરીઓ બહુ ખૂબસૂરત જણાતી હતી બન્ને છોકરીઓ બહુ સરળ અને પ્રેમાળ લાગી. અમારી સાથેના બાળકોને સાથે બહુ ફ્રેન્ડલી વાત કરતી હતી. આ બહેને ઘરે આવવાનું ભાવપૂર્વક આમંત્રણ આપ્યું. પેલા ભાઈ અમારા પુરુષ વર્ગ સાથે વાતો કરતાં હતા. અને અમે બધાં લેડિઝ વર્ગઆ ત્રણ સ્ત્રીઓની આસપાસ જમાવી હતી. ખાસી વાર સુધી ઓમાન અને ઈન્ડિયાની વાતો થઈ. બધી જ વાત બહુ પ્રેમ પૂર્વક અને

ખૂબ આત્મીયતાથી થતી હોવા છતાં મને કશુંક ખૂટતું હોય તેવું લાગતું હતું. શું અને શું કામ ખૂંટે છે તે પ્રશ્ન મને મનોમન વારંવાર થતો હતો!રાતના દસ વાગી ચૂકયા હતા. અને અમે સવારથી સલાલામાં સાઈટ સીઈંગ કરીને થાકી ગયા હતા. એટલે વાતો રસપ્રદ હોવા છતાં અમે છૂટા પડ્યા. આવજો આવજો, ફરી મળજો તેવો શિષ્ટાચાર શરૂ થયો. મિત્રના મિત્રએ અમને એમની ગાડીમાં અમારી હોટેલ

સુધી મૂકી જવાનો આગ્રહ કર્યો. પણ અમે ના પાડી. અમે વીસેક જણ હતા. અમને બધાંને મૂકી જવા માટે તેમણે બેત્રણવાર ધક્કા ખાવા પડે. અને અમારી હોટેલ એકાદ કિલોમીટરના પગરસ્તે જ હતી. પણ એમનો અને એમના પત્નીના અતિ આગ્રહવશ બાળકો અને બેચાર લેડિઝ જેઓ ખૂબ થાકી ગયા હતા એમને તેમની ગાડીમાં મૂકી જવાનું અમે સ્વીકાર્યું. બાકીના અમે બધાં ચાલીને જતા રહીશું તેવું નક્કી કર્યું. તેઓ પેલા બધાંને મૂકીને આવે ત્યાંસુધી એમના પત્ની અને બન્ને દીકરીઓ ત્યાં મોલમાં બેસે તેમ નક્કી કર્યું.મોલના સોફા પર ત્રણેય લેડિઝ બેઠી. પેલા ભાઈને તેમની ગાડીમાં સમાય એટલાં લોકો એમની સાથે ગયા અને અમે બાકી બધાં ચાલતાં રવાના થતાં હતાં. ત્યાં અમને થયું કે પેલાભાઈ અમારા લોકોને જ મૂકવા ગયા છે, તો આ ત્રણ લેડિઝને એમ જ મૂકીને કેમ

જવું? એટલે અમારામાંથી બેચાર મિત્રો ત્યાં રોકાયા. બાકીના અમે લોકોએ હોટલ તરફ ચાલવાનું નક્કી કર્યું. એમને ફરી આવજો કર્યુઅને જતાં હતાં ત્યાં બેમાંથી એક છોકરી બોલી,‘ફિર મિંલેંગે.હું સહજતાથી બોલી પડી,‘જરુર..પણ ત્યાં મારા મનમાં સવાલ થયો. ફરી હું આને મળીશ તો ઓળખીશ કેવી રીતે? માદીકરીઓમાંથી એક પણનો ચહેરો તો મેં જોયોનથી. કારણકે આખી ય આ મુલાકાત દરમિયાન એમણે બુરખો પહેરલો જ રાખ્યો હતો. મોં પરનું કપડું જરા પણ હટ્યુ ન હતું. કાળા

કપડાં પાછળ ઢંકાયેલો ચહેરો અને હાથમાં હથેળી સુધીના પહેરેલા સફેદ મોજા. બસ જોઈ હતી તો સફેદ સંગેમરમર જેવી હાથનીપાતળી લાંબી આંગળીઓ! અને કાળા નેટના ચિલમનમાંથી અલપઝલપ દેખાતી કાળી આંખો! હવે હું ફરી મળીશ તો આ ત્રણેયને કેવી રીતે ઓળખીશ? અરે ભીડ નહીં હોય તેઓ મારી સામે હશે તો ય મને ખબર નહીં પડે!
મારા મનમાં ચિત્ર સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે શા માટે મને આખી ય વાતચીતમાં સતત કશુંક ખૂટતું હોય તેવી અનુભૂતિ થતી હતી! એમના બુરખામાં છુપાયેલો તેમનો ચહેરો હું જોઈ શકી ન હતી! અરસપરસ વાત કરતા સમય એકબીજાની આંખો કે ચહેરા સામે જોઈને વાતકરવાથી જે આત્મિયતા કે ઉષ્મા વાતચીતમાં અનુભવી શકાય તે ચિલમનમાં છુપાયેલાં ચહેરા સાથે તો કંઈ રીતે અનુભવી શકાય?

એક સ્ત્રી જે બીજી સ્ત્રી માટે મિત્ર સમાન છે પણ ધર્મ અને રીતિ રિવાજના ઓઠા હેઠળ તેનો ચહેરો દેખાડી ન શકે તેવી કેવીલાચારી?કદાચ અમે ફરી ભીડમાં પણ મળીશું તો હું નહીં તો કમસેકમ તે મને જરૂર ઓળખી જશે અને મને બોલાવશે તેવા આશ્વાસન સાથે મેંત્યાંથી જવા માટે પગ ઊઠાવ્યા. કારણ કે આથી વધુ હું કે તે કશું કરી શકીએ તેમ ન હતા! કારણ કે અમે બન્ને માણસ નહીં માત્ર સ્ત્રીજ છીએ!
( મીત્ર અને પત્રકાર કામિની સંઘવીએ ઓમાનથી મોકલાવેલી વારતા અક્ષરસહ અહિયા મુકી છે)
(પ્રતિકાત્મક)

Wednesday, November 9, 2016

સાહેબ મે હેલ્મેટ પહેરી નથી, મારો દંડ તો લઈ લો...

નરેન્દ્ર મોદીએ ભારતીય ચલણમાંથી પાંચ સો અને એક હજાર રૂપિયાની ચલણી નોટો રદ કરતા પહેલી વખત ગરીબીનો ખુશ કરી દીધા છે, તમે જયાં જાવ ત્યાં ચલણી નોટો રદ થઈ તેની જ ચર્ચા ચાલુ છે, નોકરીયાત અને ગરીબ વર્ગના ચહેરા ઉપર ખુશી જોવા મળી રહી છે. નરેન્દ્ર મોદી ખરેખર જાદુગર તો છે, તેમણે લોકસભાની ચુંટણી જીતવા માટે કાળુ નાણુ પરત લાવવાની જાહેરાંત કરતા કહ્યુ હતું કે ભારતની બહારની વિદેશી બેંકોમાં પડેલુ કાળુ નાણુ પરત આવે તો દરેક ભારતીયના એકાઉન્ટમાં પંદર-પંદર લાખ રૂપિયા આવી જશે, પણ નરેન્દ્ર મોદીએ જાણે પંદર-પંદર લાખ આપી દીધા હોય તેવો આનંદ ગરીબોમાં થઈ રહ્યો છે.

નરેન્દ્ર મોદીના એક નિર્ણય કારણે ગરીબ માણસ માથુ ઉંચુ કરી સ્વમાનભેર જીવી શકે તેવી સ્થિતિ નિર્માણ કરી દીધી છે, આજે આખો દિવસ હું સામાન્ય માણસોને જોઈ રહ્યો હતો, તેમની વચ્ચે બેઠેલો પૈસાદાર માણસ કરોડો રૂપિયા હોવા છતાં લાચારી અનુભવી રહ્યો હતો, જયારે જેમની પાસે મહિનો પુરો કરવાના પણ વાંધા હોય તે પૈસાદારની સ્થિતિ જોઈ રાજી થઈ રહ્યો હતો, એટલુ જ કહુ છુ, પૈસા વગર પણ માણસ રાજી થઈ શકે તેવુ તો નરેન્દ્ર મોદી જ કરી શકે. જો કે અમદાવાદીઓ તો બધાને ટપી જાય તેવા છે,અમદાવાદના પણ આપત્તીને અવસરમાં પલટાવી દેતા આવડે છે. આજે સ્થિતિ એવી નિર્માણ થઈ કે જેના ખીસ્સામાં પાંચસોની નોટ છે તે ગરીબ અને જેના ખીસ્સામાં એકસો રૂપિયા પડે છે તે પૈસાદાર ગણાય છે.

અમદાવાદીઓ વેપારી છે, સામાન્ય સંજોગોમાં ટ્રાફિક પોલીસને જોતા કટ મારી ભાગી જતા અમદાવાદના બાઈક સવારને આવડે છે, પોલીસ રસ્તાની વચ્ચે ઉભી હોય તો બસની આડશમાં પણ તે પોલીસ પાસેથી પસાર થઈ જાય, મલ્ટીપ્લેકક્ષમાં એક હજાર રૂપિયા ખર્ચી નાખતો અમદાવાદી ટ્રાફિક પોલીસ પકડે તો પચાસ રૂપિયાના દંડ માટે કોર્પોર્રેટથી લઈ વડાપ્રધાન સુધીની ઓળખાણ કાઢી દંડ ભર્યા વગર નિકળી શકે છે, પણ જેવુ નરેન્દ્ર મોદીએ ચલણી નોટો રદ કરવાની જાહેરાંત કરી તેની સાથે અમદાવાદી વાહન ચાલકમાં આમુલ પરિવર્તન આવ્યુ, ટ્રાફિક નિયમનો ભંગ કરનાર વાહન ચાલક સામે ચાલી ટ્રાફિક પોલીસ પાસે જવા લાગ્યો અને દંડ લઈ લેવા આગ્રહ કરવા લાગ્યો.

અમદાવાદી વાહન ચાલકનો કરતબ તો પહેલા સમજાયો નહીં, પચાસ અને સો રૂપિયાનો દંડ ભર્યા બાદ તે પાંચસોની નોટ આપે એટલે ટ્રાફિક પોલીસે સાડા ચારસો-ચારસો રૂપિયા એટલે કે સો-સોની ચલણી નોટ પરત આપવાની, એટલે બેંકમાં ગયા વગર મની એકસચેન્જ થવા લાગ્યા, પણ બીજી સમસ્યા એવી પણ આવી કે દરેક વાહન ચાલક ભલે ઠાઠીયુ સ્કુટર હોય પણ પોલીસને તો પાંચ રૂપિયા જ આપે, બીચ્ચારી પોલીસ સો-સોની નોટ લાવે કયાંથી આખરે અમદાવાદ પોલીસે જ જાહેરાંત કરી દીધી કે અમે બે દિવસ કોઈ પણ વાહન ચાલકનો દંડ લેવાના નથી.

જો કે પેટ્રોલ પંપવાળા પાંચસો અને હજારની નોટ લેતા હત, પણ શરત એટલી જ હતી કે તમારે રાઉન્ડ ફીગરમાં ડીઝલ અથવા પેટ્રોલ લેવાનું એટલે ફરજીયાત પાંચસો અથવા એક હજારનું પેટ્રોલ ભરવુ પડે, પણ એક પેટ્રોલપંપ ઉપર એક સદ્દગુહસ્થ પહોંચી ગયા, તેમને ખબર હતી કે ખાસ કરી બધા ટુ વ્હીલર માલિકને પાંચસોનું પેટ્રોલ પરવડે નહીં, રોજે રોજ સો રૂપિયાનું પેટ્રોલ ભરનાર પણ આપણે ત્યાં લાખો સ્કુટર માલિકો છે. આ ગૃહસ્થ પંપ ઉપર ઉભા રહી ગયા, તે આવનાર તમામ સ્કુટરવાળાને કેટલાનું પેટ્રોલ ભરવાનું છે તે પુછે, જેમને સો રૂપિયાનું જ પેટ્રોલ ભરવાનું છે, તેમને અલગ તારવી પાંચ અથવા દસ સ્કુટરવાળા ભેગા થાય એટલે તેમની પાસેથી સો -સો રૂપિયાની નોટ લઈ પંપવાળાને પાંચસોની નોટ આપી કહે કે આ પાંચને સોનું પેટ્રોલ આપી દો. આમ સો-સો રૂપિયાની નોટ ભેગી કરવા લાગ્યા.

જેમના બેન્ક એકાઉન્ટમાં વર્ષે પાંચ-દસ હજારનું પણ બેલેન્સ રહેતુ ન્હોતુ તેવા એકાઉન્ટવાળા મોટા લોકોને ઓફર કરવા લાગ્યા છે. લાવો પચ્ચીસ હજાર મારા એકાઉન્ટમાં જમા કરાવી દઉ, વીસ ટકા કાપી બાકીની રકમ પરત આપીશ, ધંધો ખોટો નથી ઘણા નાના માણસોની દેવ દિવાળી પણ સુધરી જવાની છે. મને લાગે છે કે મારા સહિતના લોકો મોદીને ખોટી ગાળો આપે છે, મોદી પૈસા વગર પણ મઝાની કરાવી શકે છે.

ખેર આતો હસવાની વાત હતી, છતાં નરેન્દ્ર મોદીએ કરેલા નિર્ણયને રાજકિય રીતે જોવા કરતા એક ભારતીય તરીકે આવકારવો જ રહ્યો, કાળુ નાણુ સદંત્તર બહાર આવશે નહીં છતાં તે દિશામાં એક મહત્વનું પગલુ સાબીત થશે. સામાન્ય પ્રજા માટે અસામાન્ય નિર્ણય સાબીત થશે.

Monday, November 7, 2016

ગુજરાતી પાસપોર્ટને દર્શકોએ વીઝા આપી દીધો

મારો મીત્ર મલ્હાર દવે પબ્લીક રીલેશનના ધંધા સાથે સંકળાયેલો છે, મારા કરતા ઉમંરમાં ખાસ્સો નાનો છે, પણ તેની મઝાક-મસ્તી અને તોફાનોને બાદ કરતા હું તેની વાતને ગંભીરતાથી સાંભળતો હોઉ છુ, તે અંતિમવાદી છે, જો કે તેના તમામ અંતિમવાદમાં તર્ક હોય છે. જે તમને તેની વાત સાથે સંમત્ત થવા માટે આગ્રહ કરતો હોય છે. જયારે જયારે પણ ગુજરાતી ફિલ્મની વાત નિકળે ત્યારે મલ્હાર મને ગુજરાતી ફિલ્મોનું ભાવી જ નથી, તેના ચોક્કસ કારણો આપે, અતિ સારી ફિલ્મ હોવા છતાં કેમ ગુજરાતી ફિલ્મો ચાલતી નથી તેનો તર્ક પણ આપે ખાસ કરી શહેરી વિસ્તારમાંને લગતા વિષયો ઉપર બનતી ગુજરાતી ફિલ્મની વાત કરીએ ત્યારે.

રવિવારના દિવસે સાંજે તેનો મને ફોન આવ્યો, હું તેને મળવા પહોંચ્યો ત્યારે તે એકદમ અલગ મીજાજમાં જ હતો, તેને તેની સ્ટાઈલ પ્રમાણે પહેલા ફોન ઉપર કોઈને ખખડાવી નાખ્યો અને પછી મારી સામે જોતા કહ્યુ દાદા ચાલી જશે, એક હજાર ટકા ચાલી જશે.. મેં તેની સામે જોયુ, તે સમજદાર છે, તેણે કહ્યુ હું પાસપોર્ટની વાત કરૂ છુ, પાસપોર્ટ નામની ફિલ્મ સાથે મારો એક અજાણ્યો લગાવ હોવાના કારણો પણ છે, જેમાં ફિલ્મની વિલન આશીષ વશી ફિલ્મનો લેખક પરેશ વ્યાસ અને એકઝીયુટીવ પ્રોડયુસર હર્ષ સાથે ચ્હાની કીટલી ઉપર અનેક વખક ચ્હા પીતા પીતા ટોળ ટપ્પા માર્યા છે, તેના કારણે કોઈ પણ કારણવગર પાસપોર્ટ ફિલ્મ આપણી પોતાની છે તેવુ લાગ્યા કરે, જો કે ત્યારે ફિલ્મનું પ્રોડકશન ચાલતુ હતું, આ દરમિયાન મેં પરેશ-હર્ષ અને ફિલ્મના દિગ્દર્શક રાજેશ શર્માને ફિલ્મ વધુ કેમ સારી થઈ શકે તેમ મામલે ઝઘડા પણ જોયા હતા.

ત્યારે આ પાસપોર્ટ ફિલ્મની લઈ અચાનક મલ્હારનો બદલાયેલો મત જોઈ મેં મનોમન નક્કી કર્યુ કે પાસપોર્ટ જોવી જ પડશે. સોમવારનો દિવસ હતો , સામાન્ય રીતી હિન્દી ફિલ્મોમાં પણ ચકલા ઉડતા હોય છે, છતાં ગુજરાતી ફિલ્મ પેક હતી, હું આખી ફિલ્મને એક દર્શક તરીકે જોવા કરતા ફિલ્મ કઈ રીતે સારી અથવા ખોટી છે, અથવા કયાં ગુજરાતી ફિલ્મ હિન્દી ફિલ્મ સામે માર ખાય છે તેવા વિશ્લેષક તરીકે ફિલ્મ જોવા ગયો હતો. ફિલ્મની શરૂઆત થઈ તેના પંદર વીસ મીનીટ સુધી તો ફિલ્મ એક વિશ્લેષક તરીકે જોતો રહ્યો, પણ મને યાદ આવ્યુ કે ફિલ્મ મારે દર્શક તરીકે જોવી જોઈએ, જેના કારણે ફિલ્મની થોડીવારમાં ફિલ્મની ટ્રીટમેન્ટ જોઈ આ હિન્દી ફિલ્મ છે તેવુ જ લાગે.

ફિલ્મનો હિરો મલ્હાર છે, બસ તે મલ્હાર છે એટલુ જ કહીશ, જયારે વિદેશી હિરોઈન અાના પણ મઝાની છે, તેની ગુજરાતી બધાને મઝા કરાવે તેવી છે.ફિલ્મનું નામ પાસપોર્ટ હોવાને કારણે ફિલ્મની કથા પાસપોર્ટની આસપાસ ફરે છે. વિલનનો રોલ કરતો આશીષ વશીની હિન્દી પણ મઝાની છે. જયારે ચોરની ભુમીકા અદા કરતા જયેશ મોરેને તમામ કલાકારો કરતા એક માર્ક વધારે આપવો પડે, તેમ છે. જયેશ મોરેની એકટીંગનો શ્રેષ્ઠ છે, પણ બોલ્યા વગર પણ તેમની આંખો ઘણુ બધુ બોલતી હોય છે.ફિલ્મના ગીત માટે ચીરાગ ત્રીપાઠી અને સંગીત માટે મહેલુ સુરતીને દસમાંથી દસ માર્ક મળે છે. આખુ ફિલ્માંકન અમદાવાદ ઉપર હોવા છતાં આવુ અમદાવાદ તો મેં જોયુ જ નથી તેવુ લાગે. મારૂ અમદાવાદ જેટલુ સુંદર છે તેના કરતા વધુ સુંદર મને ફિલ્મમાં લાગ્યુ છે.ફિલ્માના દર્શ્ય જોઈ શ્રીકુમાર રામચંદ્રનના કેમેરાનો જાદુ પણ જોવા મળે છે. એડીટર નીરવ પંચાલનું કામ પણ સ્ક્રીન ઉપ બોલી ઉઠે છે.

થીયેટરમાં મારી બાજુમાં બે કોલેજ ગર્લ બેઠી હતી, જે આખા ફિલ્મ દરમિયાન પેટ પકડી હસતી હતી, ફિલ્મ પુરી થતાં એક છોકરી બોલી પૈસા વસુલ થઈ ગયા. બસ આ એક એવોર્ડ કરતા પણ વધુ છે. કારણ દર્શકને કયારેય સ્ટોરી,સંગીત અને કલાનો ધોરણો સાથે કોઈ લેવાદેવા હોતી નથી, કારણ તે ફુટપટ્ટી લઈ ફિલ્મ જોતો નથી તેને જો મઝા પડે અથવા મઝા ના આવી આ બે શબ્દની ખબર હોય છે. પણ પૈસા વસુલ તેવુ વાકય જ કહે છે મઝઝા પડી ગઈ....

Friday, November 4, 2016

ભોપાલના નકલી એન્કાઉટર ઉપર કેમ કઈ લખતા નથી...

તાજેતરમાં મધ્યપ્રદેશના ભોપાલની જેલમાંથી એક પોલીસ કોન્ટેબલની હત્યા કરી ફરાર થયેલા આઠ સીમીના આતંકવાદીઓને પોલીસે ઠાર માર્યા હતા, જો કે જેલમાં પોલીસની હત્યા થઈ તે મામલે મને કોઈ શંકા કે પ્રશ્ન નથી, પણ બીજી તરફ પોલીસે કહેવાતા એન્કાઉન્ટર કર્યા તેની સામે મારા મનમાં પણ અનેક સવાલો હોવા છતાં મેં તેના ઉપર શુ લખુ તે વિચારમાં દિવસો કાઢી નાખ્યા, તે જ વખતે એક મીત્રનો મને ફોન આવ્યો ત્યારે તેમણે પણ મને વાતમાં વાતમં પુછી નાખ્યુ કે કેમ હજી સુધી ભોપાલ એન્કાઉન્ટર ઉપર કઈ લખ્યુ નથી.( અગાઉ શોરાબઉદ્દીનથી લઈ ઈશરત એન્કાઉન્ટર કેસમાં મને ક્રેડીટ-ડીસક્રેડીટ ખુબ મળી છે).મારા મનમાં આખી ઘટનાને લઈ એક દ્વંધ ચાલી રહ્યો હતો. જે પ્રકારના વિડીયો ફુટેઝ આવ્યા છે તે જોતા પોલીસે સીમીના શરણે આવી રહેલા આતંકવાદીઓને મારી નાખ્યા એટલે તે હત્યા જ છે તેમાં કોઈ શંકા નથી, જે મુદ્દે રાજકિયપક્ષો સહિત સંબંધીતોએ ખુબ હોબાળો પણ કર્યો છે.

મારા મનમાં તે દ્વંધ ચાલી રહ્યો તે હતો કે પોલીસે કાયદા હાથમાં લઈ જે દંડ આપવીન સત્તા આપણે કોર્ટોને આપી છે તે સત્તાનો તેમણે દુરઉપયોગ કર્યો, પણ જે પોલીસ કોન્સટેબલ મરી ગયો તે મુદ્દે આપણે શાંત છીએ. જે રાજકિયપક્ષો અને સંબંધીત લોકો સીમીના લોકો માટે બોલે છે, તેમણે કોન્સટેબલની હત્યા માટે પણ બોલવુ જ જોઈએ કારણ તે કોન્સટેબલ પણ કોઈનો પુત્ર-પિતા અને પતિ હતો. તેને પણ માનવ અધિકાર મળવો જોઈએ.આપણા જયારે માનવ અધિકારની વાત કરતા હોઈએ ત્યારે આપણે તમામ કોમ-વર્ગ અને ધર્મ માટે એક જ માનવ અધિકારની વાત કરવી જોઈએ પણ મને લાગે છે કયારેક આપણે માનવ અધિકારની વાત કરતા કરતા એક પાતળી ભેદરેખા ઓળંગી જઈએ છીએ.

સિનિયર પત્રકાર અરવિંદ બોસમીયા મારા સારા મીત્ર છે,. પણ તેઓ મારા લખાણના સારા ટીકાકાર પણ રહ્યા છે, તેમને જે લાગે તેવુ તડને ફડ સંભળાવી દેનાર છે, એટલે મોટા રાજકિય નેતાઓને  પણ તેમનાથી ડરતા મેં જોયા છે, મારા બ્લોગ પોસ્ટ ઉપર પણ તેઓ મારી ટીકા કરતા હોય છે, સામાન્ય રીતે હું મારી ટીકા હોય ત્યાં સુધી મારી ટીકાઓ પણ મારા બ્લોગ ઉપરથી દુર કરતો નથી, પણ દરેક વખતે મારી ટીકાને ધ્યાનથી વાંચી હું કયાંક ચુક તો નથી કરી રહ્યોને તે જરૂર જોઈ જઉ છુ. થોડા સમય પહેલા દલિત અંગે મેં લખેલી એક પોસ્ટ ઉપર પણ તેમણે ટીકા કરી હતી, તેનો મતલબ કઈક એવો હતો કે સામાજીક ન્યાયની વાત બકવાસ છે.સામાજીક ન્યાય કયારેય સમાજના હિતમાં હોતો નથી.

બે દિવસ પહેલા તેમને ફોન આવ્યો મેં તેમણે કરેલી ટીકા મને વિગતવાર સમજાવવા વિનંતી કરી, અને તેમને સાંભળી મને લાગ્યુ કે તેમની વાતમાં તથ્ય છે.અન્યાય કોઈને પણ થઈ શકે છે, પણ સામાજીકની ન્યાયની વાત આવે ત્યારે ધીરે ધીરે આપણે માનવા લાગીએ છીએ કે સામાજીક ન્યાયની વાત આવે ત્યારે આપણે ગરીબ-પછાત-દલિત અને મુસ્લીમની જ વાત કરવી જોઈએ, પણ દરેક વખતે માત્ર ગરીબ-પછાત-દલિત અને મુસ્લીમને જ અન્યાય છે તેવુ પણ હોતુ નથી, આપણે ન્યાયની વાત કરતા હોઈએ ત્યારે દરેક ભોગ બનનારની કરવી જોઈએ, પછી તે કયાં ધર્મ-જાતી અથવા પ્રદેશનો છે તેની નીસ્બત હોવી જોઈએ નહીં, બની શકે તે કોઈ પાકિસ્તાનના નાગરિકના અધિકાર માટે પણ આપણે બોલવુ પડે.

અન્યાય કેટલાંક સમુદાય અને જ્ઞાતિઓને જ મોટા પ્રમાણમાં થાય છે તેની ના નથી, છતાં બ્રાહ્મણ અને શ્રીમંતને પણ અન્યાય થતો હોય ત્યારે આપણે તેમના માટે પણ બોલતા સંકોચ થવો જોઈએ નહીં. રસ્તા ઉપર એક ગરીબ સાયકલ સવાર એકદમ આડો ફંટાય અને કાર સાથે અથડાય તો આપણે કાર વાળો શ્રીમંત હોવાને કારણે ગરીબ સાયકલવાળાનો પક્ષ લઈ કારવાળને ઝુડી નાખીએ છીએ બરાબર તેવી જ આ વાત છે. ભોપાલ કેસમાં હત્યા કરનાર પોલીસ સામે નિયમ પ્રમાણે કડક કાર્યવાહી થવી જોઈએ તેની ના નથી, પણ જે કોન્સટેબલની હત્યા થઈ તેની ચીંતા અને દરકારમાં પણ સીમીની તરફદારી કરતા સંગઠન અને પક્ષોએ કરવી જોઈએ , કારણ તો આપણને માનવ અધિકારની વાત કરવાનો અધિકાર છે તેવુ હું માનુ છુ

Wednesday, November 2, 2016

મુસલમાનો પાકિસ્તાન જતા રહે.. પણ પાકિસ્તાનમાં કયા જાય તે તો કહો..


દિવાળી નિમિત્તે કેટલાં મીત્રોને ફોન ઉપર નવા વર્ષની શુભેચ્છા પાઠવી રહ્યો હતો, ત્યારે મને મુંબઈ રહેતા પત્રકાર મીત્ર દિપક સોલીયાની યાદ આવી, અને મેં ફોન જોડયો અને લંબાણપુર્વક વાત કરી, હું દિપક અભિયાનમાં સાથે કામ કરતા હતા, ત્યારે દિપક અભિયાનમાં ચીફ રીપોર્ટર હતો અને હું અમદાવાદ ઓફિસમાં હતો, જો કે અમારી પહેલી મુલાકાત બહુ રસપ્રદ હતી.  હું જયારે અભિયાનની મુંબઈ ઓફિસમાં નોકરી માટે ગયા ત્યારે તંત્રી કેતન સંઘવીને મળ્યા પછી નોકરી પાક્કી થયા પછી તેમણે મને કહ્યુ ચાલો બધાની તમને ઓળખાણ કરાવુ, તે મને ઓફિસમાં લઈ ગયા, બધા પોતાનું કામ કરી રહ્યા હતા, કારણ અંક પુરો કરાવાનો સમય હતો, એક પછી એકનો પરિચય કરાવ્યો, મારી નજર એક માણસ ઉપર પડી, બધા ખુરશી ઉપર બેસીને કામ કરતા હતા. જયારે એક માણસ મોટા રાઈટીંગ ટેબલ ઉપર બેસી કઈક લખી રહ્યો હતો, અને તેણે જે કપડા પહેર્યા હતા, તે જોઈ મને વધુ આશ્ચર્ય થયુ તેણે પેન્ટ પહેરી હતી અને ઉપર માત્ર ગંજી હતી.

મુંબઈ જેવા શહેરમાં કોઈ માણસ આવી રીતે કામ કરે મને બહુ વિચિત્ર લાગ્યુ, એક તો ટેબલ ઉપર કોઈ માણસ ,ચઢી બેસે અને તે પણ માત્ર ગંજીમાં કામ કરે કેવુ હાસ્યસ્પદ લાગે. કેતન સંઘવી મને તે માણસ પાસે જ લઈ ગયા, અને ઓળખાણ કરવાતા કહ્યુ આ અમારા ચીફ રીપોર્ટર છે દિપસ સોલીયા.. આ સાંભળતા મને લાગ્યુ આવો થોડો ચીફ રીપોર્ટર હોય. અમદાવાદમાં તો ચીફ રીપોર્ટર એકદમ એટીકેટમં રહે અને મુખ્યમંત્રી કરતા પણ વધુ રૂવાબ કરે, મારૂ ધ્યાન પડયુ દિપકની બાજુમાં રહેલા બીડીના બંડલ તરફ. અરે આટલા મોટા  સામાયીકનો ચીફ રીપોર્ટપ બીડી પીવે.. પણ પછી જેમ જેમ દિપક સાથે વાત થતી ગઈ અને તેને વાંચતો ગયો તેમ તેમ સમજાયુ કે દિપકના પહેરવેશ અને તેની  બધી સ્ટાઈલ ગૌણ છે, તે સારો પત્રકાર એટલા માટે  છે , કારણ પહેલા તે સારો માણસ છે. અને હું તેના પ્રેમમાં પડયો અને આજે પણ છુ.

એટલે દિપક સાથે વાત કરવાનું મને આજે પણ એટલુ જ ગમે છે.લગભગ મેં અને દિપકે લાંબી વાત કરી, તેના કારણે મારી પત્નીને શંકા પણ ગઈ કદાચ સામે છેડે કોઈ મહિલા હોવી જોઈએ, ખેર તે વાત જવા દઈ પણ, દિપકે વાત પુરી થતાં કહ્યુ આવને યાર કોઈ દિવસ મુંબઈ.. મુંબઈ નથી આવતો. મેં કહ્યુ ના દિપક પહેલી અને છેલ્લી વખત 1995માં મુંબઈ નોકરી લેવા માટે આવ્યો હતો, પણ પછી કયારેય આવ્યો નથી. હું મરાઠી ભાષી હોવાને કારણે ઘણાને આશ્ચર્ય થાય છે કે હું કોઈ દિવસ મુંબઈ ગયો જ નથી. દિપકે પણ મને પુછયુ કેમ મુંબઈમાં તારા કોઈ સગા રહેતા નથી, મેં કહ્યુ દિપક હું ગુજરાતમાં આઠમી પેઢી છુ, હવે મુંબઈ તો ઠીક પણ આખા મહારાષ્ટ્રમાં પણ સમખાવા પુરતો કોઈ સગો નથી.

આ સાંભળી દિપક હસવા લાગ્યો તેણે કહ્યુ પ્રશાંત તુ મરાઠી હોવા છતાં મુંબઈમાં તારૂ કોઈ સગુ નથી, પણ આપણે તો વારે ઘડીએ કઈ પણ થાય એટલે સહજતાથી કહી દઈએ છી કે મુસલામ પાકિસ્તાન જતા રહે, પણ ભારતના મુસલમાન પાકિસ્તાન કોની પાસે જાય, ત્યાં હવે તેમનું કોણ છે. મને દિપકની વાત સાચી લાગી, ભારતની મુસલામાનોની કુલ વસ્તીના સીત્તેર ટકા તો આઝાદી પછી જનમ્યા છે. જેમને પાકિસ્તાનના જન્મ સાથે પણ કોઈ લેવાદેવા નથી છતાં આપણે તેમને સતત યાદ અપાવીએ છીએ કે તેમણે પાકિસ્તાન જતા રહેવુ જોઈએ, પણ કયાં અને કોની પાસે જતા રહેવુ જોઈએ તે તો કોઈ કહેતુ નથી.